Je gaat hierna aan de slag met het bouwen en beheren van je eigen portefeuille. Daar komt heel wat bij kijken. Het is niet zo dat je van de ene op de andere dag – of (helaas) na het lezen van een boek – een superbelegger bent geworden. De materie begrijpen is één ding, deze succesvol en consequent foutloos toepassen is een tweede. Dat tweede is waar we nu aan gaan werken. Het ontwikkelen van de juiste portefeuillementaliteit is essentieel voor goed portfoliomanagement.
Goed portfoliomanagement
Dit is waarschijnlijk niet wat je wilt horen, maar ik kan je vast vertellen dat de perfecte portefeuille niet bestaat. Het is onmogelijk om een portefeuille te creëren die zo perfect is dat alles soepel verloopt en gaat zoals je wilt. Je hebt met een onzekere factor te maken en het is niet mogelijk om altijd gelijk te hebben. Daarom moet je iets hebben wat bijna net zo goed is al het ideaalbeeld. Je moet goede beslissingen blijven nemen. Dat is waar goed portfoliomanagement van pas komt. Bij goed portfoliomanagement beleg je met het doel in je achterhoofd. Je hebt als het goed is je beleggingsplan opgesteld en je beleggingsdoelen in kaart gebracht. Elke beslissing die je neemt, zou in lijn moeten zijn met het door jou gemaakte plan. Afwijken van het plan betekent dat je afwijkt van je doel. En hoe vaker je afwijkt, hoe langer het duurt om dat doel te behalen. Je neemt immers telkens een omweg in plaats van recht op je doel af te gaan. Houd dus je doel goed voor ogen wanneer je begint met beleggen of een portefeuille beheert. Het doel is niet willekeurig posities innemen en houden, omdat je zo nodig belegd wilt zijn. Het doel is om juiste beleggingsbeslissingen te nemen die jou dichter bij je doel brengen. Beleggen volgens een vaste strategie of vast systeem is daarin de sleutel. Dat is wat ervoor zorgt dat je consistent de juiste keuzes kunt maken en kunt blijven herhalen wat je hebt gedaan.
Juiste keuzes
Je zult echter zien dat niet iedere keuze goed uitpakt. Ondanks dat het bij het aangaan of sluiten van de positie de goede keuze leek, kan de markt of de positie zich toch tegen je keren. Dat is niet erg. Het is normaal dat je niet altijd gelijk hebt. Dat zou het spelletje wel heel eenvoudig maken. Ook al ben je er bijvoorbeeld na uren analyseren van overtuigd dat je een goede beslissing neemt, uiteindelijk kan deze toch verkeerd uitpakken. De markt heeft met niemand genade, en dus ook niet met jou en je gemaakte analyse. De beslissing heeft weliswaar niet het gewenste resultaat opgeleverd, maar wees je ervan bewust dat je hiermee alsnog de juiste beslissing hebt genomen. Je hebt je gehouden aan je strategie en je beleggingsplan. Dat is het belangrijkst. Zolang je er vertrouwen in hebt dat jouw strategie altijd meerwinst oplevert dan verlies, hoef je niet in paniek te raken of iets aan te passen. Het is normaal dat je het regelmatig bij het verkeerde eind hebt. Belangrijker is dat je hier op de juiste manier mee omgaat. Dit zijn namelijk de momenten waarop emoties snel de overhand kunnen nemen, wat je te allen tijde moet zien te voorkomen.
Wraak nemen
Een door beleggers veel gemaakte fout is om bijvoorbeeld na het nemen van een verkeerde beslissing te proberen de fout (meteen) te herstellen. Ze willen wraak nemen op de markt door een positie in te nemen die hopelijk hun verlies goedmaakt. ‘Revenge traden’ noem je dit. Dit geldt voor actief handelen (traden), maar ook voor beleggen.Wanneer je als belegger een verlies hebt geleden, is het aantrekkelijk om een nieuwe positie in te nemen om zo snel mogelijk weer break-even of in de winst te staan. Dat kan ik je absoluut afraden. Je zit vol adrenaline en kunt niet helder nadenken. Wat lijkt op een goed instapmoment, is eigenlijk een willekeurige koersontwikkeling waar jij iets in wilt zien. Je aast op een nieuwe positie en vaak is deze net te groot voor het risico dat je zou mogen nemen. Bovendien is de positie vaak niet alleen te groot, ook is het type aandeel of het investeringsobject te risicovol voor deze positie. Een dergelijke risicovolle positie pakt vaker verkeerd dan goed uit. Dus terwijl je je verliezen tegen beter weten in probeert goed te maken, maak je jezelf alleen maar extra vatbaar voor nog grotere verliezen. En dat is ook wat er vaak gebeurt: de positie keert zich tegen je en je kijkt al snel tegen een nog groter verlies aan. Dat is zonde, want je had net zo goed wat anders kunnen doen om je hoofd leeg te maken en de schroom van je af te gooien, om daarna meteen frisse blik terug te gaan naar de tekentafel. Zolang je verliezen beperkt zijn, zijn ze altijd goed te maken. Daar voor is het cruciaal dat je de mogelijkheid behoudt om dat ook daadwerkelijk te doen. Daarom moet je niet onnodig een groot deel van je vermogen verspelen in een onverhoopte poging een overzienbaar verlies goed te maken. Het is belangrijk dat je voor jezelf een mindset creëert die sterk genoeg is om met verliezen om te gaan. Dit gaat je in de toekomst een hoop geld besparen. Dat betekent ook dat je op tijd een verliespositie moet sluiten om een groter verlies te voorkomen. Verlies leren accepteren is een waardevolle les. Het houdt je in het spel en biedt je de mogelijkheid om altijd terug te komen, net zoals wanneer je tijdens een potje poker altijd kunt terugkomen zolang je fiches hebt. Bovendien weet je met beleggen dat andere posities binnen je portefeuille ook goed in staat zijn om verliezen op te vangen. Een verlies in de ene positie kan goedgemaakt worden met een winst in een andere positie. Dat is ook waarom het zo belangrijk is om te spreiden binnen je portefeuille. Aandelen in je portefeuille helpen elkaar zo om samen tot een goed resultaat te komen.
Dynamische portefeuille
Waar de ene positie in een verlies uitmondt, zullen andere, winstgevende posities in staat zijn om het verlies te dekken. Het resultaat van jouw portefeuille is namelijk het resultaat van alle aandelen in die portefeuille. Portfoliomanagement is eigenlijk niet het beheren van je portefeuille als geheel, maar eerder het beheren van iedere positie in de portefeuille. Je portefeuille is weliswaar een entiteit op zich, maar je moet beslissingen nemen over ieder individueel aandeel in die portefeuille. Benader je portefeuille ook op die manier door elk aandeel apart te behandelen. Elk aandeel is uniek en beweegt op zijn eigen manier. Het ene aandeel verkoop je bijvoorbeeld nooit, terwijl je het andere aandeel al na een aantal dagen verkoopt omdat het een snelle winst heeft gerealiseerd die je wilt verzilveren. Of je moet een aandeel verkopen omdat het in een verlies is veranderd en je een groter verlies wilt voorkomen. Elke dag zijn er nieuwe ontwikkelingen in de markt waar aandelen op reageren. Sommige aandelen reageren slecht, andere juist goed. Elk aandeel heeft zijn eigen leventje binnen het grotere geheel van de markt en jouw portefeuille. Het gaat zijn eigen weg met zijn eigen koersontwikkeling, en daarmee ook met zijn eigen resultaat, dat kan afwijken van dat van andere aandelen binnen de markt of je portefeuille. Elk aandeel draagt op zijn manier bij aan het resultaat van je portefeuille. Je zult per positie andere beslissingen nemen en daardoor is je portefeuille zo dynamisch. Zie de waardeontwikkeling van je portefeuille als een glooiende lijn met elk aandeel als een kleine lijn die deel uitmaakt van het geheel, net zoals de algemene markt bestaat uit de combinatie van indices. Door je portefeuille op deze manier te benaderen ben je beter in staat om goed portfoliomanagement toe te passen. Het geeft je namelijk de gelegenheid om elk aandeel met zorg te behandelen en je portefeuille niet als geheel te zien. Je hoeft bijvoorbeeld niet te kijken naar het verlies of rendement waar je portefeuille op een gegeven moment opstaat. De hoogte van je portefeuille is slechts een momentopname en verandert iedere dag. Stop met het kijken naar het behaalde rendement over een bepaalde periode en je richten op een specifiek percentage over die periode. Beleggen met als oogmerk om jaar na jaar een mooi rendement te behalen is natuurlijk mooi om een trackrecord op te bouwen, maar het kan ervoor zorgen dat je acties gaat uitvoeren die niet in lijn zijn met je beleggingsbeleid. Je houdt bijvoorbeeld te lang of juist te kort vast aan posities terwijl je weet dat je eigenlijk had moeten kopen of verkopen op basis van je strategie. Op een dag waarop alles enorm stijgt en je portefeuillewaarde flink toegenomen is, kun je sneller geneigd zijn om aandelen te verkopen omdat je winst wilt nemen. Maar het kan goed zijn dat je op basis van individuele analyses van aandelen in je portefeuille niet tot verkoop over hoeft te gaan. En dat geldt andersom voor grote verliesdagen ook. Je kunt gerust vertrouwen hebben in je plan en analyses zonder dat je je hoeft mee te laten slepen door grote koersschommelingen. Je hoeft alleen maar te focussen op goed portfoliomanagement ten aanzien van individuele posities en dan volgt het resultaat vanzelf.
Mentale gezondheid
Op deze manier waarborg je bovendien je mentale gezondheid. Vasthouden aan je strategie en je posities individueel blijven benaderen voorkomt dat je beslissingen neemt waar je later eigenlijk niet meer achter staat. Zelf heb ik bijvoorbeeld regelmatig een nacht slaap verloren omdat ik piekerde over het niet of juist wel verkopen van een aandeel in mijn portefeuille. Diep van binnen wist ik dat ik moest handelen of juist niets moest doen, maar toch liet ik me verleiden om af te wijken van mijn strategie door te acteren op grote waardeschommelingen binnen mijn portefeuille. Ik kon mezelf wel voor mijn kop slaan en bleef er maar over nadenken. Het had zelfs zijn weerslag op andere dagelijkse taken. Gelukkig heb ik dat inmiddels afgeleerd. Het levert uiteindelijk misschien iets minder geld op, maar mijn mentale gezondheid staat op nummer één en dat wil ik te allen tijde zo houden. Door vast te blijven houden aan mijn strategie en hier zo min mogelijk vanaf te wijken zorg ik dat mijn mentale gesteldheid gezond blijft. Dit is wat je op de lange termijn verder brengt. Beleggen is een manier om vermogen op te bouwen en zou in mijn ogen geen oorzaak mogen zijn van stress of onrust. Het moet tijd vrijspelen, geen tijd of denkkracht innemen. Daarom is het zo belangrijk om een strategie te kiezen die bij je past en willekeur te voorkomen.
Demo-account of paper traden
Ik kan me voorstellen dat je eerst het een ander wilt uitproberen voordat je daadwerkelijk aan de slag gaat. Mocht je nog niet vertrouwd genoeg zijn met je strategie om de aandelenmarkt te betreden, dan raad ik je aan om eerst een demo-account te openen bij een broker. Met een demo-account kun je met nep geld beleggen. Je kunt aandelen kopen en verkopen en een portefeuille beheren, net alsof je het met echt geld doet. Hiermee krijg je een idee hoe het eraan toe gaat wanneer je straks wel met echt geld aan de slag gaat. Hoewel het niet helemaal echt voelt, leer je toch de aandelenmarkt en een broker beter kennen. Het helpt bij het voorkomen van beginnersfouten, die duur kunnen uitvallen wanneer je meteen met echt geld begint. Een andere manier om een beter gevoel voor de aandelenmarkt te ontwikkelen is door te paper traden. Dit is wanneer je op papier of digitaal een portefeuille aanhoudt zonder de posities in het echt te nemen. Zo kun je zien hoe jouw posities uitpakken en of je de juiste beslissingen hebt genomen. Ik raad ten zeerste aan om hiermee aan de slag te gaan als je nog geen ervaring hebt op de aandelenmarkt. Dit bespaart je een hoop onnodige beginnersfouten.
Beleggingsdagboek
Naast het bijhouden van een schaduwportefeuille kun je ook een beleggingsdagboek aanhouden. Dit noem je ook wel een trade journal. Dit gebruik je wanneer je al echt op de aandelenmarkt actief bent. Hierin schrijf je de posities die je neemt en die je hebt lopen om te monitoren hoe ze zich ontwikkelen. Je houdt ook per positie bij waarom je deze bent aangegaan, waarom je deze vervolgens hebt gesloten en wat je de volgende keer beter kunt doen. Hiermee kun je terugkijken op posities uit het verleden en daar lering uit trekken. Het doel is om van je fouten te leren zodat je ze in de toekomst kunt voorkomen. Het zal voelen als overbodig, maar het helpt wel degelijk om sneller een succesvollere belegger te worden.
Op de stoel van de ondernemer
Op het moment dat je de aandelenmarkt betreedt, zul je zien dat de dynamiek heel anders is dan bij beleggen op bijvoorbeeld een demo-account. Je belegt nu met echt geld, dat je kunt verliezen of waar je meer van kunt maken. Je wilt natuurlijk dat tweede en daar gaat goed portfoliomanagement voor zorgen. Wat mij helpt, is om op de stoel van de ondernemer te gaan zitten. Het is het doel en de taak van de ondernemer om zo veel mogelijk winst te maken. Die winst bestaat uit twee componenten: omzet genereren en kosten besparen. Het is natuurlijk mooi om zo veel mogelijk omzet te maken, maar zolang je uitgaven even hoog zijn als je inkomsten, of zelfs hoger, is het onmogelijk om winst te maken. En zo is het ook voor beleggers. Je kunt nog zoveel rendement maken, maar als je niet de nodige stappen zet om kosten te besparen, zal het alsnog onmogelijk zijn om winst te maken. Dat zal gedurende bepaalde perioden wel lukken, maar het over een langere periode consistent doen wordt moeilijk. Kosten bespaar je door aan de ene kant verliezen te beperken door op tijd verliesgevende posities te sluiten en ze niet in een grote verliespositie te laten veranderen. En aan de andere kant doe je dit door winsten op tijd af te romen zodat je ze niet later als sneeuw voor de zon weer ziet verdwijnen. Dat zou namelijk ontzettend zonde zijn. Lukt het je om deze componenten op de juiste manier in te zetten, dan ben je al een heel eind op weg om over de lange termijn vermogen op te bouwen én te behouden.
Het einddoel
Dit alles ligt in lijn met het doel van de strategie. Het doel is om winst te optimaliseren door mee te liften op trends in de markt door middelvan winstmaximalisatie en verliesminimalisatie. Dat is nodig voor het bereiken van financiële gezondheid en uiteindelijk van financiële vrijheid. Dat is het doel dat iedere belegger nastreeft: de pot goud aan het einde van de beleggingsreis. Maar om die te bereiken is het cruciaal om duurzaam vermogen op te bouwen. Dat doe je dus niet door alleen te focussen op winst maken. Je moet je winst ook beschermen en omzetten in regelmatig terugkerende geldstromen. Trends in de markt geven aan wanneer je winst kunt maken en wanneer je juist vermogen moet beschermen. Gebruik ze dan ook. Lift mee op de trends die de markt domineren en zet ze in voor jouw beleggingsdoelen!