Het is tijd om de stappen uit het stappenplan daadwerkelijk in de praktijk te brengen. Alles is ingericht om het maken van analyses zo gestroomlijnd mogelijk te doen zonder kwaliteit te verliezen. Je hebt inmiddels de nodige kennis opgedaan om te weten hoe je de analyses moet maken. Hier laat ik je zien hoe je dit zo snel en zo zorgvuldig mogelijk doet om zo veel mogelijk tijd te besparen. Ik laat je zien waar en hoe je moet kijken om de juiste informatie te krijgen. Ook help ik je met het instellen en opzetten van de juiste set-ups zodat je in één oogopslag kunt zien wat er gebeurt en of iets interessant genoeg is om verder te analyseren. Het doel van dit stappenplan is de juiste in- en uitstapmomenten van aandelen vinden. Aan de hand daarvan bouwen en beheren we een portefeuille. Elke stap draagt bij aan het verhogen van de waarschijnlijkheid van een goede uitkomst. Ik daag je uit om de acties bij elke stap uit te voeren terwijl je verder leest. Dit bevordert de snelheid waarmee je in staat bent om de stappen op de automatische piloot uit te voeren. Laten we beginnen!

‍

‍Stap 1 – Ontdek de trend in de economie

‍De eerste stap is het ontdekken van de trend op het allerhoogste niveau, de trend in de economie. Ontdek de conjunctuurfase waarin de economie zich bevindt, analyseer de macro-economische factorenen lees, volg en interpreteer het nieuws. In deze stap ontdekken we de trend op fundamenteel macroniveau, de eerste trendlaag.

‍

‍Stap 1.1: Ontdek de fase van de conjunctuur

‍Bekijk de conjunctuurklok van het CBS en vergelijk deze met de conjunctuurfasen van de economie. Pak de afbeelding van de conjunctuurgolven erbij en leg deze naast de huidige stand van de conjunctuurklok. Het vlak waar de meeste bolletjes zich in bevinden, is de fase waarin de economie zich zeer waarschijnlijk bevindt. Nu je weet in welke fase de economie zich bevindt, weet je ook welke fasen hierna komen. Hier stel je je beleggingsbeleid op in.

‍

‍Actiepunten:

‍• Koop aandelen in de crisis- of herstelfase.
• Verkoop aandelen in de expansie- en recessiefase.

‍

‍Stap 1.2: Analyseer de macro-economische factoren

‍Analyseer de huidige standen en ontwikkelingen van de inflatie, rente en werkloosheid. Een lage rente betekent meer ruimte voor risicobereidheid (en stijgende aandelenkoersen). Een hoge rente duidt eerder op risico-aversie. De toekomstige renteverwachtingen zijn hier-bij relevanter dan de huidige rentestanden. De hoogte van de inflatie speelt hierin een belangrijke rol. Inflatie is een gegeven en hier kan niet aan gesleuteld worden. Rente is het middel om de inflatie te beteugelen. Hoge inflatie wordt bestreden met hogere rentes, lage inflatie betekent dat de rentes omlaag kunnen of laag kunnen blijven. De veranderingen in de rentes gaan gepaard met veranderingen in de risicobereidheid van beleggers. Beleggers kijken namelijk altijd vooruit en sorteren voor op zulke macro-economische ontwikkelingen. De werkloosheid is naast de rente en inflatie een van de duidelijke indicatoren van de stand van de economie. Het is van cruciaal belang in een vroegstadium te ontdekken hoe deze factoren zich ontwikkelen.

‍

‍Actiepunten:

‍• Koop in fasen van gunstige macro-economische factoren.
• Verkoop in fasen van ongunstige macro-economische factoren.

‍

‍Stap 1.3: Lees, volg en interpreteer het nieuws

‍Lees het nieuws om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in de macro-economie. Ik vind het belangrijk om niet te verdwalen in al het nieuws dat de wereld in wordt geslingerd. Ik wil te allen tijde paralysis by analysis voorkomen. Daarom ga ik op zoek naar plekken en kanalen waar ik alleen het meest relevante nieuws kan volgen en laat ik de rest voor wat het is.

‍

‍Actiepunten:

‍• Volg alleen de relevante nieuwskanalen en verwijder of ontvolg alle nieuwskanalen die niet relevant zijn.
• Focus alleen op nieuwsberichten over relevante onderwerpen.
• Weet welke nieuwsberichten tot welke gevolgen leiden. Speel niet direct in op macro-fundamenteel nieuws, maar kijk eerst hoe dit past binnen de stappen en ga dan pas over tot actie.

‍

‍Stap 2 – Analyseer het sentiment

‍De tweede stap is het analyseren van het sentiment in de markt. Dit is de brug tussen de eerste en de tweede trendlaag. Het sentiment is een van mijn favoriete onderdelen op macroniveau en heeft zowel fundamentele als technische kenmerken. Het analyseren van het sentiment is deels gezond logisch nadenken en deels het onlogische doen. Inspelen op het sentiment betekent dat je je gezonde verstand kunt gebruiken om logische oorzaak-gevolgredeneringen te maken. Maar het betekent ook dat je soms contrair moet handelen en ingaat tegen wat andere signalen aangeven. Dit geldt vooral voor het in een vroeg stadium herkennen van een ommekeer in de trend. Maar ook voor het verwachten van een vervolging van de trend, daar waar andere signalen juist een ommekeer aangeven. Het sentiment geeft het algemene gevoel onder (de meerderheid van) de beleggers in de markt aan. Het is een element met fundamentele kenmerken en heeft een enorm direct effect op de koersen van indices en aandelen. Positief sentiment zorgt voor bullish prijsactie, negatief sentiment voor bearish prijsactie. Het sentiment kan zelfs sterke signalen in de indices overtreffen en tegen technische signalen in juist een trend omkeren of vervolgen.

‍

‍Stap 2.1: Voel het sentiment aan

‍Het sentiment aanvoelen is makkelijker gezegd dan gedaan. Het helpt om je gezonde verstand te gebruiken en logisch na te denken. Hierbij moet je de ontwikkelingen binnen alle trendlagen samenvoegen tot één grote confluence. Dit is een van de moeilijkste onderdelen. Het vergt namelijk kennis van en ervaring met alle lagen van de aandelenmarkt. Ook ontwikkelingen op lager niveau, zoals bedrijfscijfers of prijsactie van individuele aandelen, hebben invloed op het sentiment op hoger niveau. Voor deze stap is helaas geen exclusieve tool. Het is een kwestie van alle factoren samenvoegen om het sentiment aan te voelen.

‍

‍Actiepunten:

‍• Koop in een periode van positief sentiment of voorafgaand daaraan.
• Verkoop in een periode van negatief sentiment of voorafgaand daaraan.

‍

‍Stap 2.2: Follow the money

‍Het sentiment heeft effect op de acties van beleggers. Maar die acties van beleggers hebben op hun beurt ook weer effect op het sentiment. Het sentiment verandert constant in een cyclus en beleggers bepalen hun eigen sentiment. Het kan lastig zijn om het sentiment te ontdekken. Een manier om dat te doen is door te volgen hoe het geld in de aandelenmarkt stroomt. Geld is namelijk het middel dat beleggers gebruiken om hun acties uit te voeren. Bekijk de Money Flow in de grafieken van de grotere indices in de Syndicator. Doe dit voor zowel de hogere timeframes als de lagere. Let in het bijzonder op bochten omhoog of omlaag, veranderingen van positief naar negatief (of andersom) en divergenties in de verhouding tussen de koers en de Money Flow.

‍

‍Actiepunten:

‍• Koop op een bodem of stijgende Money Flow.
• Verkoop op een top of dalende Money Flow.

‍

‍Stap 2.3: Meet de volatiliteit

‍Analyseer de volatiliteit in de markt door de Volatility Index (VIX) te bekijken. Hoge volatiliteit of een verhoging ervan duidt doorgaans op een correctie in de markt. Een lage of dalende volatiliteit biedt de markt juist de gelegenheid om op te krabbelen. De aandelenmarkt gedijt doorgaans bij een zo laag mogelijke volatiliteit (geldt niet voor daytraders). De markt presteert in een saaie omgeving en minder goed in perioden van hoge spanning.

‍

‍Actiepunten:

‍• Koop op een top of een dalende VIX.
• Verkoop op een bodem of stijgende VIX.

‍

‍Stap 3 – Ontdek de trend in de algemene markt

‍In de derde stap ontdekken we de trend in de algemene markt. Dit doen we op de lange termijn door te analyseren of de algemene markt in een bull- of een bearmarkt zit. En we kunnen dit ook gebruiken om in te spelen op correcties en rally’s op de korte termijn.

‍

‍Stap 3.1: Stel je set-up voor indices goed in

‍Ik heb een standaard set-up waarmee ik analyses maak van de algemene markt. Deze verschilt van mijn set-up voor individuele aandelen (daar komen we later op). Met deze standaard set-up kun je in één oogopslag zien wat de belangrijke ontwikkelingen zijn geweest in de verschillende indices, zonder dat je indicatoren hoeft toe te voegen of te verwijderen.

‍

‍Actiepunt:

‍• Kopieer de set-up uit het werkboek binnen TradingView in een apart tabblad.

‍

‍Stap 3.2: Ontdek de trend in de algemene markt

‍Zodra je de set-up klaar hebt staan, kun je beginnen met het maken van technische analyses van de algemene markt. In deze stap ontdek je of de algemene markt in een bull- of een bearmarkt zit. Een opwaartse trend in de algemene markt is een bullmarkt. Een neerwaartse trend is een bearmarkt. Begin bij de S&P500 en vergelijk vervolgens de prijsactie van alle indices met elkaar. Bepaal in welke richting de meeste of zwaarwegendste indices bewegen. Dat is de trend in de algemene markt.

‍

‍Actiepunten:

‍• Koop in een bullmarkt.
• Verkoop in een bearmarkt.

‍

‍Stap 3.3: Controleer de markt op een top of bodem (ommekeer)

‍De ommekeer in de markt is een belangrijk moment voor trendtraders. Dit is namelijk het punt waarop significante veranderingen in je portefeuille gemaakt worden. Bij een ommekeer van bullmarkt naar bearmarkt neem je minder risico. Bij een ommekeer van bearmarkt naar bullmarkt kun je weer extra risico toelaten. Controleer de markt regelmatig op de elementen die een ommekeer aangeven. Houd daarbij rekening met de trend in de economie en het sentiment. Bepaal vervolgens of het om een daadwerkelijke ommekeer gaat of om een tijdelijke secundaire trend binnen de primaire trend.

‍

‍Actiepunten:

‍• Koop op een bodem.
• Verkoop op een top.

‍

‍Stap 3.4: Analyseer de markt op correcties en rally’s
‍Ontdek of er (aanstaande) correcties of rally’s zijn waarop je op de korte termijn kunt inspelen of waarvoor je moet uitkijken. Binnen een langere-termijntrend zijn er altijd ups en downs en highs en lows. Door deze korte-termijntrends te herkennen en hierop in te spelen kun je profiteren van deze tijdelijke bewegingen. Je kunt bijvoorbeeld extra winst maken in een rally door tijdelijk een grotere blootstelling te nemen. Of je kunt juist je verlies beperken in een correctie door op tijdposities te sluiten, winsten af te romen of longposities te hedgen met shortposities. Bekijk opnieuw de prijsactie van alle indices en vergelijk deze met elkaar. Bepaal aan de hand van de gecombineerde prijsactie waar de markt waarschijnlijk een top of bodem zal maken en een nieuwe correctie of rally zal beginnen.

‍

‍Actiepunten:

‍• Koop tijdens de rally of aan het begin ervan.
• Verkoop tijdens een correctie of aan het begin ervan.

‍

‍Stap 4 – Vind bedrijven die presteren conform de macrotrends

‍Vanaf deze stap zoomen we in op individuele aandelen en gaan we kijken naar trends op microniveau. We hebben nu de trend(s) op macro-niveau ontdekt en kunnen daar bedrijven en aandelen bij zoeken die presteren overeenkomstig de trend(s). In een opwaartse trend zoeken we naar bedrijven die goed presteren, in een neerwaartse trend zoeken we naar bedrijven die slecht presteren of bedrijven die tegen een neerwaartse macrotrend bestand zijn. Dit geeft ons een lijst met bedrijven waarvan wij mogelijk aandelen kopen of verkopen.

‍

‍Stap 4.1: Gebruik stock screeners en fundamentalsGebruik stock screeners op specifieke filters om aandelen te vinden die presteren conform de trend(s) op macroniveau. De stock screening-tools van finviz.com, simplywall.st en TradingView lenen zich hier uitstekend voor.

‍

‍Actiepunt:

‍• Ga naar een stock screener en vul relevante fundamentele gegevens in van bedrijven.

‍

‍Stap 4.2: Volg het nieuws over bedrijvenJe hoeft niet altijd zelf proactief op zoek te gaan naar bedrijven die presteren conform de macrotrends. Je kunt ook de informatie jouw kant op laten komen door het nieuws te volgen. Belangrijk is daarbij wel dat je de relevante kanalen volgt en weet op welke nieuwsberichten je moet letten. Ook belangrijk is dat je weet welke gevolgen nieuwsberichten hebben voor een aandeel. Ga niet meteen over tot actie, maar blijf het bedrijf en het aandeel een tijdje volgen om er bekend mee te raken.

‍

‍Actiepunt:

‍• Volg de kanalen die regelmatig relevant nieuws uitbrengen over bedrijven en aandelen.

‍

‍Stap 5 – Selecteer aandelen in een koerstrend overeenkomend met de voorgaande trends

‍Heb je eenmaal bedrijven gevonden die fundamenteel passen bij de trend(s) op macroniveau, dan kun je aandelen (technisch) selecteren die in een koerstrend zitten overeenkomstig de voorgaande trends. Je wilt een watchlist creëren van aandelen die interessant zijn om in te investeren en je wilt de relevante levels markeren waarop je kunt instappen. Ook dit doen we weer aan de hand van een standaard set-up, ditmaal specifiek voor aandelen. Aan de hand van deze set-up kun je in één oogopslag zien of een aandeel interessant genoeg is om verder te analyseren.Stap 5.1: Stel je set-up voor aandelen goed in.De set-up voor aandelen heb ik net als de set-up voor indices openstaan in een apart tabblad in TradingView. Je kunt ze allebei in één tabblad hebben en in TradingView switchen van set-up, maar ik vind het prettiger en sneller om het in twee tabbladen te doen. Mijn reden voor twee verschillende set-ups is dat ik voor aandelen ook financiële gegevens wil betrekken bij de set-up.

‍

‍Actiepunt:

‍• Kopieer de set-up uit het werkboek binnen TradingView in een apart tabblad.

‍

‍Stap 5.2: Creëer een watchlist.Nu je de set-up hebt ingesteld, kun je op zoek gaan naar aandelen waarvan de prijsactie interessant genoeg is voor een mogelijk in- en uitstapmoment. Niet ieder aandeel is even interessant, dus je wilt alleen aandelen selecteren die in verhouding tot de voorgaande trends en qua koersontwikkeling interessant genoeg zijn om te volgen. Hier creëer je een watchlist omheen en deze blijf je monitoren.

‍

‍Actiepunt:

‍• Voeg aandelen toe aan een watchlist en monitor hun ontwikkeling.

‍

‍Stap 5.3: Markeer de relevante levels en zet alerts

‍Om te voorkomen dat je constant de recente ontwikkelingen van de aandelen in je watchlist moet bekijken, kun je van tevoren de relevante levels markeren en daar alerts op zetten. Door van tevoren te bepalen op welk koersniveau een aandeel interessant genoeg is voor een in- of uitstapmoment, kun je op dat niveau een alert zetten in TradingView. De software geeft jou dan automatisch een signaal op het moment dat de koers zich op dat niveau bevindt. Je hoeft dan niet direct in of uit te stappen, maar je kunt zelf bepalen wat je aanvalsplan is. Dit bespaart enorm veel tijd en geeft je de ruimte om meerdere aandelen tegelijkertijd te monitoren.

‍

‍Actiepunten:

‍• Markeer de relevante levels.
• Zet alerts op de relevante levels.

‍

‍Stap 6 – Stap in op het juiste moment

‍Het voorwerk is gedaan. Nu komt het aan op jouw executie. Een aandeel bevindt zich op een niveau waarop jij wilt in- of uitstappen en dit is conform de trends in de voorgaande lagen. Je hebt het signaal gekregen en je bent klaar om over te gaan tot actie. Dit is een spannend moment, maar je hebt de voorgaande stappen uitgevoerd en je mag vertrouwen op je analyse.Stap 6.1: Bepaal je exitplanVoordat je ergens instapt, is het cruciaal om het exitplan klaar te hebben liggen. Dit kunnen ook meerdere exitplannen zijn wanneer je rekening houdt met meerdere scenario’s. Je wilt bij het instappen bijvoorbeeld al weten op welk punt je het aandeel van plan bent te verkopen. Dat geldt voor zowel het uitstappen bij verlies als het uitstappen bijwinst. Van tevoren weten en bepalen waar je uitstapt, voorkomt dat je je gedurende de positie laat overmannen door emoties en fouten maakt. Niets is zo zonde als te lang aan een positie vasthouden en je winst zien verdampen terwijl je eigenlijk wist dat je had moeten verkopen. Je exitplan bepaal je vooral aan de hand van de koers(ontwikkeling) van het aandeel. Het is daarnaast ook mogelijk om de ontwikkelingen op macroniveau te gebruiken als verkoopsignaal. Als je bijvoorbeeld ziet dat de markt een rally of correctie tegemoet gaat, heeft het geen zin om tegen beter weten in vast te blijven houden aan de positie. Verkopen op basis van ontwikkelingen op macroniveau is wat genuanceerder en vergt iets meer ervaring. Beide manieren zijn goed, zolang je maar van tevoren hebt bepaald op wat voor momenten je een positie verlaat. Het bepalen van je exitplan laat daarnaast zien of de potentiële winst van de positie of trade het risico van het aangaan ervan überhaupt waard is.

‍

‍Actiepunten:

‍• Bepaal de reden en het doel van de entry.
• Bepaal waar je de positie sluit met winst én verlies om te bepalen of de trade het risico waard is.
• Houd je aan je exitplan.

‍

‍Stap 6.2: Stap in op het juiste moment

‍Dit is het moment waarop je hebt gewacht. De koers bereikt het gemarkeerde level en de confluences wijzen op een entry. Dit is het moment om in te stappen. Loop nog een keer alle voorgaande stappen kort na en bepaal of het echt het juiste moment is om in te stappen. Hoe meer confluences je weet te verzamelen voor een instapsignaal, hoe beter. Ga elke trade in met de mindset 'anything can happen'. Je kunt nog zoveel confluences hebben verzameld en nog zo zeker zijn van je zaak, een garantie dat de trade zich exact uitspeelt zoals je verwacht, heb je nooit. Je kunt tegen een verliezende trade aanlopen, maar dat hoeft nog niet te betekenen dat je instapsignaal niet juist was. Zolang je momenten kiest met de meeste kans op winst en de minste kans op verlies, zit je op de lange termijn altijd goed, helemaal wanneer je in- en uitstapt op de meest aantrekkelijke prijspunten in de grafiek.

‍

‍Actiepunten:

‍• Koop op een bodem.
• Verkoop op een top.

‍

‍Stap 7 – Stap uit op het juiste moment

‍Je zit inmiddels in een positie en je ziet de waarde van jouw positie toe- of afnemen. Je wordt hierdoor niet emotioneel geraakt, want je hebt nou eenmaal van tevoren je plan uitgestippeld. Het enige dat je nu hoeft te doen, is wachten tot het aandeel bij een van de exits uit je exitplan is en dan actie ondernemen.

‍

‍Stap 7.1: Stap uit bij een exit volgens je exitplan

‍Het aandeel is bij een van jouw exits aangekomen en het is tijd om uit te stappen. De koers is bij (een van) jouw doel(en) om winst te nemen aangekomen of bij jouw uiterlijke ondergrens om de positie met verlies te sluiten. Maar waar de koers ook is aangekomen, het is tijd om uit te stappen. Je kunt van tevoren harde exits in het orderboek hebben gezet waarmee de positie automatisch wordt gesloten, of je kunt met soft exits alerts instellen op de punten waarop je wilt uitstappen en de actie handmatig uitvoeren. Beide zijn goed, de laatste vergt meer discipline.

‍

‍Actiepunten:

‍• Stap uit met winst wanneer een van jouw winstdoelen wordt bereikt.
• Stap uit met verlies wanneer jouw uiterlijke ondergrens wordt bereikt.

‍

‍Stap 7.2: Stap uit bij veranderende macro-omstandigheden

‍Ik raad aan om, wanneer je meer ervaring hebt, enige speling toe te laten in je exitplan om in te spelen op veranderingen op macroniveau. Zijn er significante ontwikkelingen op macroniveau waardoor je beter eieren voor je geld kunt kiezen, dan kun je vroegtijdig je positie sluiten. Kapitaalbescherming is belangrijker dan winst maken. Je doet er goed aan om regelmatig het zekere voor het onzekere te nemen, zeker wanneer je op dat moment te veel hooi op je vork hebt genomen en met marge handelt. Let op dat jouw eigen interpretatie hierin het belangrijkst is. Niemand kan in jouw portefeuille kijken of hoeft jou te vertellen wat je moet doen. Je bent er zelf verantwoordelijk voor of je al dan niet uitstapt. Zorg dus dat je bekend wordt met oorzaak-gevolgverbanden binnen de markt.

‍

‍Actiepunten:

‍• Koop zo veel mogelijk op een bodem (short sluiten).
• Verkoop zo veel mogelijk op een top (long sluiten).

‍

‍Stap 8 – Bouw en beheer je portefeuille

‍De laatste stap in het stappenplan is het bouwen en beheren van een portefeuille. Dit is het sluitstuk van het stappenplan én van de strategie. Alle voorgaande stappen komen samen in deze laatste stap. Bij het opbouwen en beheren van een portefeuille aan de hand van de Trendtrading-formule zijn ook bijzondere acties nodig. Het onderwerp is te groot om in dit segment te behandelen, daarom wijd ik het volgende hoofdstuk hier geheel aan. Daar vind je het absolute sluitstuk van dit stappenplan, van de strategie en van dit boek.

‍

‍Actiepunt:

‍• Ga naar het volgende hoofdstuk.